Nieuwe coalitie vertraagt energietransitie
Plotseling lag er in de laatste Statenvergadering van 21 juni een motie van de vijf partijen die aan het onderhandelen zijn over een nieuwe coalitie (BBB, SGP, VVD, PvdA en GroenLinks). Deze partijen willen geen “confetti” aan windmolens, zoals ze het zelf noemen. Het voorstel: er mogen alleen nog clusters van minimaal 4 windturbines gebouwd worden.
Met deze motie werden de oppositiepartijen volledig verrast. Een ware overvaltechniek, terwijl de partijen aan het begin van de rit nog zulke mooie voornemens hadden als het gaat over een nieuwe bestuursstijl.
Maar dan de inhoud van de motie. Initiatieven die er zijn voor clusters van minder dan 4 windturbines maken geen kans meer. Het is volstrekt onduidelijk hoe dat uitpakt in de praktijk. Mogen er ook niet twee windmolens worden toegevoegd aan een cluster dat er al is? Wanneer is iets eigenlijk een cluster? En hoe staat het met het overleg met gemeenten? De motie draagt het college op om een nieuwe beleidsregel aan te nemen vóór 1 juli. Dat betekent dat er geen tijd meer is voor overleg met de gemeenten. Door de gedeputeerde werd dit ook zo uitgesproken: de gemeenten zullen achteraf per brief geïnformeerd worden.
En dat is gek. De onderhandelende partijen willen een nieuwe bestuursstijl. De formateurs schrijven daarover in een brief van 15 mei: “Noaberschap in het bestuur: luisteren, maatwerk, transparantie, eerlijkheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid.” En ook: “We investeren in goede en open relaties met PS, onze medeoverheden, partners en inwoners.”
Deze prachtige uitgangspunten zien we niet terug in deze motie van een coalitie die formeel nog niet eens bestaat. Betrouwbaar is deze manier van besturen al helemaal niet. Gemeenten, waterschappen en provincie trekken samen met andere partijen op in de Regionale Energiestrategieën. Daar is de afspraak gemaakt dat de gemeenten windbeleid maken en zoekgebieden aanwijzen. Met deze motie wordt dat zomaar, onaangekondigd en zonder enig overleg met onze medeoverheden, doorkruist. En dat zonder dat de gevolgen in beeld zijn.
Alhoewel? Lucas Brinkhuis, fractievoorzitter van GroenLinks, liet aan RTV Oost weten dat er voor de onderhandelende partijen doorrekeningen gemaakt zijn om na te gaan wat de gevolgen van deze motie zouden zijn. Die doorrekeningen hebben we uiteraard meteen opgevraagd. Daaruit blijkt dat de beoogde coalitiepartijen van plan zijn om vier grote clusters te maken van 15-30 windturbines. Dus terwijl gemeenten zoekgebieden aanwijzen, fietst de provincie daar tussendoor met vier grote clusters. Opnieuw een overvaltechniek. Dit legt een bom onder de RES-gedachte, waarin overheden en partijen juist sámen optrekken. Straks zijn vier gebieden de klos. Is dat wat de nieuwe coalitie beoogt?
Is de ChristenUnie dan tegen clustering? Zeker niet. In alle beleidsdocumenten rond de RES-en is opgenomen dat het zeer wenselijk is dat windturbines zoveel mogelijk geclusterd worden, bijvoorbeeld langs (snel)wegen en spoor. Eerder legden we in het Fundament voor de omgevingsvisie vast dat ook gebieden waar veel intensieve landbouw is geschikt zouden kunnen zijn voor grotere clusters. In de windladder van Overijssel (https://www.nieuweenergieoverijssel.nl/site-content/uploads/2021/12/230404-WINDLADDER.pdf ) is dit ook zo opgenomen. Op deze kaart is te zien waar er mogelijkheden voor clusters van windturbines mogelijk zijn. Maar deze gebieden zijn níet door de provincie aangewezen. Dat is nu juist aan de gemeenten overgelaten, zodat inwoners daar ook lokaal over mee kunnen praten. Maar dat meepraten door inwoners wordt met deze motie helemaal overgeslagen. Lokale windcoöperaties, die soms al jaren bezig zijn met het ontwikkelen van hun plannen, worden zonder pardon aan de zijlijn gezet. Het is voor een kleine speler immers veel moeilijker om te participeren in een groot cluster dan in een klein cluster van windturbines.
Gedeputeerde De Bree was er in de Statenvergadering duidelijk over: deze motie vertraagt de energietransitie. Uit de opgevraagde doorrekening blijkt dat ook. De bouw van windturbines loopt in Overijssel al achter en die achterstand wordt op deze manier alleen maar groter. Bijzonder teleurstellend.
